Phân tích tác phẩm Dọn về làng – Nông Quốc Chấn
Dọn về làng, một tác phẩm trong môn Ngữ văn lớp 12 nổi tiếng và miêu tả cho chúng ta biết cuộc sống của người dân khi phải chiến đấu với tội ác của thực dân Pháp cũng như niềm vui khi Cao – Bắc – Lạng được giải phóng. Để có thể hòa mình vào bức tranh đầy cảm xúc này, Marathon Education mời bạn cùng khám phá và phân tích nội dung của bài thơ qua bài viết dưới đây.
Mẹ! Cao – Lạng hoàn toàn giải phóng
Tây bị chết bị bắt sống hàng đàn
Vệ quốc quân chiếm lại các đồn
Người đông như kiến, súng dày như củi.
Sáng mai về làng sửa nhà phát cỏ,
Cày ruộng vườn, trồng lúa ngô khoai
Mấy năm qua quên tết tháng Giêng, quên rằm tháng bảy,
Chạy hết núi lại khe, cay đắng đủ mùi
Nhớ một hôm mù mịt mưa rơi
Cơn gió bão trên rừng cây đổ
Cơn sấm sét lán sụp xuống nát cửa
Ðường đi lại vắt bám đầy chân.
Súng nổ kia! Giặc Tây lại đến lùng.
Từng cái lán, nó đốt đi trơ trụi,
Nó vơ hết áo quần trong túi
Mẹ địu em chạy tót lên rừng
Lần đi trước, mẹ vẫy gọi con sau lưng
Tay dắt bà, vai đeo đẫy nải
Bà loá mắt không biết lối bước đi.
Làm sao bây giờ: ta phải chống!
Giặc đã bắt cha con đi, nó đánh,
Cha chửi Việt gian, cha đánh lại Tây
Súng nổ ngay đì đùng một loạt,
Cha ngã xuống nằm lăn trên mặt đất
Cha ơi: cha không biết nói rồi…
Chúng con còn thơ, ai nuôi ai dạy?
Không ai chống gậy khi bà cụ qua đời!
Mẹ ngồi khóc, con cúi đầu cũng khóc.
Sợ Tây nghe, mẹ dỗ “nín”, con im.
Lán anh em rải rác không biết nơi tìm
Không ván, không người đưa cha đi cất.
Mẹ tháo khăn phủ mặt cho chồng,
Con cởi áo liệm thân cho bố;
Mẹ con đưa cha đi nằm một chỗ
Máu đầy tay, trên mặt nước tràn…
Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm xương thịt mày, tao mới hả.
Hôm nay Cao – Bắc – Lạng cười vang
Dọn láng, rời rừng, người xuống làng
Người nói cỏ lay trong ruộng rậm
Con cầy mẹ phát, ruộng ta quang.
Ðường cái kêu vang tiếng ô tô.
Trong trường ríu rít tiếng cười con trẻ.
Mờ mờ khói bếp bay trên mái nhà lá.
Mặc gà gáy chó sủa không lo,
Ngày hai bữa rau ta có muối.
Ngày hai buổi không tìm củ ấu, củ nâu
Có bắp xay độn gạo no lâu,
Ðường ngõ từ nay không cỏ rậm,
Trong vườn chuối, hổ không dám đến đẻ con
Quả trên cành không lo tự chín tự rụng,
Ruộng sẽ không thành nơi máu chảy từng vũng.
Bộ đội đỡ phải đi thung lũng núi rừng,
Ra đường xe, hát nói ung dung
Từng đoàn người dắt lá cây tiến bước
Súng bên vai, bao gạo buộc bên vai,
Chân đi có giày không sợ nẻ
Trên đầu có mũ che nắng mưa.
Mặt trời lên sáng rõ rồi mẹ ạ!
Con đi bộ đội, mẹ ở lại nhà,
Giặc Pháp, giặc Mỹ còn giết người cướp của trên đất nước ta.
Ðuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ.
1. Tìm hiểu chung về tác giả và tác phẩm
1.1. Tác giả – Nông Quốc Chấn
Ông đã tham gia vào phong trào cách mạng từ những năm đầu của thế kỷ 20 và đã viết lên nhiều tác phẩm văn học về đề tài cách mạng. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là “Dọn về làng”, được viết vào năm 1950, tác phẩm kể về cuộc sống của người dân sau khi đất nước giải phóng.
1.2. Tác phẩm – Dọn về làng
Bài thơ được viết vào năm 1950 và được trao giải Nhì tại Đại hội liên hoan thanh niên, sinh viên thế giới tại Berlin.
Trong tác phẩm Dọn về làng Ngữ văn 12, Nông Quốc Chấn đã sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu để truyền tải thông điệp của mình. Đây là một trong những tác phẩm văn học cách mạng quan trọng và đặc sắc nhất về đất nước trong hoàn cảnh khó khăn lúc bấy giờ.
2. Nội dung bài Dọn về làng
2.1. Tìm hiểu về nỗi thống khổ của nhân dân và tội ác của giặc
Nội dung bài Dọn về làng đề cập đến những khó khăn của cuộc sống và nỗi đau của người dân sau khi chiến tranh kết thúc. Họ đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách trong việc tái thiết lập đất nước, đồng thời còn phải sống trong những kỉ niệm đau buồn về người thân đã ra đi trong cuộc chiến tranh đầy khốc liệt.
Nỗi ám ảnh về tội ác của giặc vẫn không thể nguôi ngoai; chúng đốt nhà, cướp của của và coi rẻ sinh mạng của nhân dân. Tuy nhiên, tác giả cũng đã truyền tải một thông điệp tích cực về sự hy vọng và niềm tin trong tương lai, khi Cao – Bắc – Lạng được giải phóng.
Chiến tranh còn gây ra nỗi đau của người dân khi họ mất đi người thân, gia đình của mình. Những đứa trẻ thiếu đi tình thương của cha, của mẹ hay người vợ mất đi người chồng và ngược lại. Có thể nói đây chính là số phận con người, chỉ khi chiến tranh kết thúc và tội ác của giặc không còn thì những nỗi đau này có thể được giảm bớt đi rất nhiều.
2.2. Niềm vui khi Cao – Bắc – Lạng được giải phóng
Nhà thơ đã sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị và hình ảnh chân thật để người đọc có thể hiểu rõ về những cảm xúc sâu sắc và nỗi đau thương mất mát của người dân miền núi, đồng thời cũng giúp cho chúng ta cảm nhận được niềm vui phấn chấn khi đất nước được giải phóng và sẵn sàng cho ngày “Tuyên ngôn độc lập” với cả thế giới.
Đây là phần quan trọng của tác phẩm “Dọn về làng”, qua đó chúng ta có thể hiểu rõ hơn về sự đoàn kết của nhân dân, dân tộc trong cuộc chiến giành lại đất nước Việt Nam.
2.3. Màu sắc dân tộc được thể hiện như thế nào qua cách sử dụng hình ảnh?
Khi phân tích Dọn về làng chúng ta có thể thấy cách sử dụng hình ảnh để thể hiện màu sắc dân tộc được tác giả nêu bật lên trong tác phẩm. Cụ thể, Nông Quốc Chấn đã sử dụng những hình ảnh đặc trưng của người dân Việt Nam như cánh đồng lúa chín, những con sông, con đường ven biển hay những ngôi nhà cổ truyền.
⇒ Những hình ảnh này gợi lên cho người đọc cảm giác như đang được sống trong cuộc sống của người dân Việt Nam lúc bấy giờ. Bên cạnh đó, ông cũng sử dụng những hình ảnh về quân đội như người lính cầm súng hay cầm pháo => Qua đây thể hiện sức mạnh của đất nước và lòng tự hào của người dân khi họ đã đánh bại giặc ngoại xâm.
3. Tổng kết
Tác phẩm “Dọn về làng” là một tác phẩm văn học mang tính cách mạng, truyền tải một thông điệp sâu sắc về cuộc sống của người dân Việt Nam sau chiến tranh. Tác phẩm này đã chứng minh cho sự đoàn kết của toàn thể nhân dân Việt Nam và còn sử dụng những hình ảnh đặc trưng của đất nước để thể hiện màu sắc dân tộc.
Có thể nói “Dọn về làng” không chỉ là một tác phẩm văn học cách mạng quan trọng của Việt Nam mà còn là một tác phẩm đặc sắc, giúp mọi người dễ dàng cảm nhận được hoàn cảnh của thời đại đó, đem lại sự độc đáo và giá trị văn học lớn lao cho văn hóa Việt Nam.
Chương trình học môn Ngữ văn 12 chất chứa rất nhiều tác phẩm văn học hay và ý nghĩa, để có thể tự tin cho hành trình chinh chiến tại kỳ thi Tốt nghiệp THPT, Marathon sẽ giúp bạn củng cố và nâng cao kiến thức qua việc ôn tập và học trực tuyến online. Hãy tham gia và đồng hành cùng chúng mình nhé!
