Soạn văn bài Con cò đầy đủ và chi tiết nhất – Ngữ văn 9
Nội dung bài thơ Con cò văn 9:
Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay:
“Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò Cổng Phủ
Con cò Đồng Đăng…”
Cò một mình, cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ
“Con cò ăn đêm
Con cò xa tổ
Cò gặp cành mềm
Cò sợ xáo măng…”
Ngủ yên, ngủ yên, cò ơi, chớ sợ
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân
Con chưa biết con cò con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân
Ngủ yên, ngủ yên, ngủ yên
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi
Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
Lớn lên, lớn lên, lớn lên…
Con làm gì?
Con làm thi sĩ
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn
Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con
À ơi!
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
Ngủ đi, ngủ đi!
Cho cánh cò, cánh vạc
Cho cả sắc trời
Đến hát
Quanh nôi
1. Sơ lược về tác giả và tác phẩm
1.1. Tác giả – Chế Lan Viên
- Chế Lan Viên (1920-1989) là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam, tên khai sinh là Phan Ngọc Hoan và quê ở Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị.
- Ông là một trong những tên tuổi hàng đầu của phong trào thơ mới trong thế kỉ XX tại Việt Nam. Các tác phẩm của ông được đánh giá cao về giá trị nghệ thuật, đặc biệt là về cách sử dụng ngôn ngữ và khả năng tạo ra hiệu ứng tinh tế.
- Vì những đóng góp của mình cho văn học và nghệ thuật Việt Nam, Chế Lan Viên đã được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh năm 1996, thể hiện sự công nhận và tôn vinh về tài năng và sự nghiệp của ông.
1.2. Tác phẩm Con cò
- Bài thơ Con cò văn 9 được sáng tác năm 1962 và in trong tập Hoa ngày thường – Chim báo bão.
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự và miêu tả.
- Thể thơ: Tự do.
- Bố cục: Bài thơ gồm 3 phần:
- Phần 1: Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ về thời thơ ấu.
- Phần 2: Hình ảnh con cò sẽ gắn bó với con trên chặng đường đời.
- Phần 3: Ý nghĩa về lời ru.
- Phân tích nhan đề:
- Trong môn Ngữ văn 9 Con cò là một hình ảnh tượng trưng rất đặc biệt trong văn hóa dân gian Việt Nam. Nó được coi là biểu tượng cho người nông dân và người phụ nữ trong cuộc sống với những nỗ lực và vất vả để có thể sống qua ngày.
- Từ hình ảnh con cò trong các ca dao và lời hát ru như “con cò cổng phủ”, “con cò Đồng Đăng’ đã trở thành hình ảnh của người mẹ gầy dặn trầm lặng lo lắng cho con, là điểm tựa cho những liên tưởng sáng tạo rộng mở của tác giả. Với những giá trị ý nghĩa sâu sắc mà nó mang lại, hình ảnh con cò đã trở thành một biểu tượng quen thuộc và rất gần gũi với người dân Việt Nam.
- Nhờ vào tính biểu tượng và quen thuộc của hình ảnh con cò trong văn hóa dân gian, tác giả đã có khả năng sáng tạo ra những ý nghĩa mới và giàu giá trị biểu cảm. Như vậy, hình ảnh con cò không chỉ đơn thuần là một biểu tượng tượng trưng mà còn là một nguồn cảm hứng sáng tạo trong văn học và nghệ thuật.
>> Dành cho bạn: Sự phát triển của từ vựng – Soạn bài Ngữ văn 9 nhanh nhất
2. Phân tích tác phẩm
2.1. Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ về thời thơ ấu
- Hình ảnh con cò trong các câu ca dao đã gợi lên những khung cảnh quen thuộc của làng quê với cuộc sống thanh bình, yên ả.
“Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò Cổng Phủ
Con cò Đồng Đăng…”
⇒ Mô tả rất tinh tế hình ảnh con cò bay trên bầu trời, và gợi cho người đọc những cảm xúc yên bình, thanh tịnh, giản đơn như trong cuộc sống của người dân làng quê.
- Hình ảnh con cò cũng được sử dụng để tượng trưng cho người phụ nữ và người nông dân làm việc vất vả để kiếm sống.
“Con cò ăn đêm
Con cò xa tổ
Cò gặp cành mềm
Cò sợ xáo măng…”
⇒ Tác giả đã thể hiện sự nỗ lực của người nông dân để giữ gìn phẩm giá, hình ảnh con cò đã trở thành biểu tượng của sự kiên trì và nghị lực trong cuộc sống.
- Mẹ luôn có những lời ru ngọt ngào để đưa con vào giấc ngủ, và trong đó hình ảnh con cò luôn xuất hiện như một điều không thể thiếu. Những lời ru này đã gợi mở cho tâm hồn tuổi thơ của chúng ta một thế giới đầy màu sắc và nhiều cảm xúc:
- Ở tuổi ấu thơ, chúng ta chưa thể hiểu rõ nội dung, ý nghĩa của những lời ru này. Nhưng chúng ta vẫn được đón nhận những âm điệu ngọt ngào, dịu dàng của các lời ru, và cảm nhận được tình yêu và sự che chở của người mẹ. Hình ảnh con cò trong các lời ru này đã trở thành một phần của thế giới tâm hồn của chúng ta, và đó cũng là sự khởi đầu để chúng ta khám phá thế giới xung quanh.
“Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay”
⇒ Hình ảnh con cò đã truyền tải cho chúng ta những giá trị tinh thần như sự bình yên, sự kiên trì và nỗ lực trong cuộc sống. Điều này cho thấy tầm quan trọng của các lời ru và tác động của chúng đến sự phát triển tâm hồn của con người.
- Đoạn thơ kết thúc bằng hình ảnh thanh bình của cuộc sống. Tác giả đã so sánh con cò trong câu ca của mẹ với hình ảnh đứa con bé bỏng, ngây thơ. Bởi vì con được mẹ ôm ấp, chăm sóc, và sống trong tình yêu thương vô bờ nên con được cảm nhận sự thanh thản và vô tư trong cuộc sống:
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân.
Con chưa biết con cò, con vạc.
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân”
⇒ Trong lời ru của mẹ, tác giả đã sử dụng rất nhiều hình ảnh và ẩn dụ giàu ý nghĩa để thể hiện tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con:
- Mẹ luôn nhân từ và rộng mở với những điều nhỏ bé, đáng thương và cần được che chở.
- Cách ngắt nhịp 2/2/2/2 đều đặn, kết hợp với điệp từ “ngủ yên” được nhắc lại hai lần và các dấu chấm cảm liên tiếp xuất hiện, làm cho nhịp thơ trở nên ngọt ngào, nhẹ nhàng, thiết tha và phù hợp với lời hát ru con của người mẹ: vỗ về, ầu ơ, chăm chút…
- Mẹ muốn con được hưởng trọn vẹn sự ngọt ngào và yên ấm của tuổi thơ. Lời ru của mẹ như hơi xuân ấm áp, tốt lành, và thấm đượm tình cảm dịu êm, tha thiết, ngọt ngào.
- Hình ảnh “cành mềm mẹ đã sẵn tay nâng”, “lời ru của mẹ thấm hơi xuân” hay “sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân”… tất cả đều nói lên tình yêu thương dạt dào của mẹ dành cho con, chúng ta cũng có thể nhận thấy tình mẹ ấm áp qua bài thơ Nói với con.
2.2. Hình ảnh con cò sẽ gắn bó với con trên chặng đường đời
- Hình ảnh con cò văn 9 ở đoạn thơ 1 đã giúp khởi đầu cho một chuyến phiêu lưu tuyệt vời cùng với con người trên mỗi chặng đường đi. Đến đoạn thơ 2, con cò đã trở thành người bạn đồng hành của con người suốt cuộc đời. Cánh cò được xây dựng bằng sự liên tưởng và tưởng tượng phong phú của nhà thơ, và như thế đã gợi ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ và sự dìu dắt, nâng đỡ của người mẹ.
- Điệp ngữ “lớn lên”, “con” khiến nhịp thơ nhanh hơn, dồn dập hơn, thể hiện niềm háo hức và mong chờ của người mẹ cho sự phát triển tươi sáng của đứa con.
⇒ Chế Lan Viên đã thật khéo léo và tinh tế trong việc mượn hình ảnh con cò để nói về tình mẹ và sự dìu dắt, nâng đỡ đầy dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
>> Xem thêm: Ngữ văn 9 Lục vân tiên cứu kiều nguyệt nga | Marathon Education
2.3. Ý nghĩa về lời ru
- Trong đoạn thơ, hình ảnh con cò đã trở thành biểu tượng của tình mẹ. Chúng ta có thể thấy sự gắn kết mật thiết giữa con cò và mẹ – dù ở bất kỳ nơi nào và trong mọi khó khăn. Tình mẹ của người phụ nữ Việt Nam không chỉ là bản năng, mà còn là sự truyền thống và tình cảm bền vững, mãi mãi trong tâm hồn.
- Tác giả đã dùng lời thơ để mở ra những suy tưởng và khái quát thành triết lý. Điều này là một trong những nét phong cách đặc trưng của nhà thơ Chế Lan Viên.
3. Giá trị nội dung, nghệ thuật
- Giá trị nội dung: Trong bài thơ Con Cò văn 9 của Chế Lan Viên, tác giả đã sử dụng hình ảnh con cò trong những câu hát ru để tôn vinh tình mẹ và giá trị của lời ru trong cuộc sống con người.
- Giá trị nghệ thuật đặc biệt:
- Thể thơ tự do và ngôn ngữ thơ giản dị, giàu hình ảnh, giúp cho bài thơ trở nên gần gũi và dễ tiếp cận hơn với độc giả.
- Giọng thơ gợi sự suy ngẫm và triết lý, cho ta suy nghĩ về tình mẹ và giá trị của lời hát ru trong cuộc sống.
- Tác giả còn sáng tạo và vận dụng hình ảnh con cò trong các câu ca dao, giúp bài thơ trở nên độc đáo và đầy sức hút.
>> Có thể bạn cần: Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em
Có thể thấy bài thơ Con cò văn 9 của nhà thơ Chế Lan Viên là một tác phẩm văn chương nổi tiếng, đã trở thành một biểu tượng về tình mẹ trong văn học Việt Nam. Tác giả đã sử dụng hình ảnh con cò trong những câu hát ru để tôn vinh tình mẹ và giá trị của lời ru trong cuộc sống con người. Bạn có cảm nhận như thế nào khi đọc bài thơ này? Đừng quên bật mí với Marathon Education nhé!
