Phương Trình Hóa Học Là Gì? Cách Lập Phương Trình Hóa Học

Phương trình hoá học là một trong các khái niệm quan trọng cả về lý thuyết và bài tập khi học Hóa. Trong bài viết dưới đây, Marathon Education sẽ chia sẻ đến các em những kiến thức liên quan đến phương trình hoá học gồm khái niệm phương trình hoá học là gì, cách lập phương trình hoá học và một số bài tập áp dụng.

>>> Xem thêm: Bảng Tuần Hoàn Hóa Học Lớp 8, 9, 10 Cách Đọc Và Mẹo Nhớ Nhanh

Phương trình hóa học là gì?

Hiểu một cách đơn giản, phương trình hoá học là những phương trình biểu diễn phản ứng hóa học hay sự phản ứng giữa các chất hoặc hợp chất với nhau. Trong một phương trình hoá học sẽ bao gồm các chất tham gia, chất xúc tác và các chất được tạo thành khi phản ứng kết thúc.

Dựa vào phương trình hoá học các em có thể nhận biết được tỷ lệ về số nguyên tử và phân tử của các chất hay cặp chất tham gia vào phản ứng hoá học cũng như giữa các chất hay cặp chất tạo thành.

>>> Xem thêm: Nguyên Tố Hóa Học Là Gì? Lý Thuyết Về Nguyên Tố Hóa Học

Cách lập phương trình hóa học

Để có thể viết phương trình hoá học hoàn chỉnh, các em cần thực hiện theo các bước như sau: 

• Bước 1: Viết sơ đồ phản ứng: Thực hiện viết sơ đồ phản ứng với các chất tham gia, chất xúc tác, điều kiện phản ứng (điều kiện tiêu chuẩn hay điều kiện thường, nhiệt độ là bao nhiêu,…) và cuối cùng là các chất tạo thành dưới dạng công thức hoá học đúng của chúng.
• Bước 2: Cân bằng phương trình hóa học: Thực hiện cân bằng tỷ lệ số nguyên tử hay phân tử các cặp chất tham gia và sản phẩm sao cho hoàn chỉnh nhất, đảm bảo đúng định luật bảo toàn.
• Bước 3: Hoàn thành phương trình hóa học: Hoàn thiện phương trình hoá học mô tả phản ứng.

Các quy tắc cần nhớ khi lập phương trình hóa học

Để có thể lập phương trình hoá học một cách chuẩn xác, các em cần đặc biệt lưu ý các quy tắc dưới đây:

• Các chất tham gia sẽ luôn nằm ở vế trái của phương trình. Ngược lại, các chất tạo thành sẽ nằm ở phía còn lại. Mũi tên trong phương trình hoá học thường đi theo chiều từ trái sang phải (trừ trường hợp phản ứng thuận nghịch sẽ bao gồm hai mũi tên ngược hướng nhau).
• Ta chỉ được phép thêm hệ số nguyên dương hoặc biểu thức đại số có hằng số hay tham số là số nguyên dương vào phương trình, tuyệt đối không thể thay đổi công thức hoá học của các chất.
• Nếu hệ số cần thêm trong phương trình là 1 thì không cần viết thêm hệ số ở phía trước chất tham gia hoặc chất thành phẩm..

>>> Xem thêm: Bảng Nguyên Tố Hóa Học Lớp 8 Thường Gặp Và Bài Ca Hóa Trị

Bài tập áp dụng

Bài 1 Trang 57 SGK Hóa 8

a. Phương trình hóa học biểu diễn gì và gồm công thức hóa học của những chất nào?

b. Sơ đồ của phản ứng khác với phương trình hóa học của phản ứng ở điểm nào?

c. Nêu ý nghĩa của phương trình hóa học.

Lời giải:

a. Phương trình hóa học biểu diễn ngắn gọn phản ứng hóa học bao gồm công thức hóa học của chất tham gia phản ứng và chất sản phẩm tạo thành.

b. Sơ đồ của phản ứng khác với phương trình hóa học ở điểm là chưa cân bằng nguyên tử. Trong một số trường hợp, sơ đồ của phản ứng cũng là phương trình hóa học.

c. Phương trình hóa học cho biết tỉ lệ về số nguyên tử và phân tử giữa các chất cũng như từng cặp chất trong phản ứng.

Bài 2 Trang 57 SGK Hóa 8

Cho 2 sơ đồ phản ứng dưới đây. Hãy lập phương trình hoá học và nêu rõ tỷ lệ số nguyên tử, số phân tử của các chất trong mỗi phản ứng:

a. Na + O₂ → Na₂O

b. P₂O₅ + H₂O → H₃PO₄

Lời giải:

a. Phương trình phản ứng: 4Na + O₂ → 2Na₂O

Tỷ lệ số nguyên tử Na : số phân tử Oxi : số phân tử 2Na₂O là 4 : 1 : 2.

b. Phương trình phản ứng: P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Tỷ lệ số phân tử P₂O₅ : số phân tử H₂O : số phân tử H₃PO₄ là 1 : 3 : 2.

Bài 3 Trang 57 SGK Hóa 8

Yêu cầu tương tự như bài tập 2 theo sơ đồ của các phản ứng sau:

a. HgO → Hg + O₂.

b. Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ + H₂O

Lời giải:

a. Phương trình phản ứng: 2HgO → 2Hg + O₂

Tỷ lệ số phân tử HgO : số nguyên tử Hg : số phân tử O₂ là 2 : 2 : 1.

b. Phương trình phản ứng: 2Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ + 3H₂O

Tỷ lệ số phân tử Fe(OH)₃ : số phân tử Fe₂O₃ : số phân tử H₂O là 2 : 1 : 3.

Bài 4 Trang 57 SGK Hóa 8

Cho sơ đồ phản ứng: Na₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃ + NaCl.

a. Lập phương trình hoá học của phản ứng

b. Nêu tỷ lệ số phân tử của 4 cặp chất trong phản ứng (tuỳ chọn)

Lời giải: 

a. Phương trình phản ứng: Na₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃ + 2NaCl

b. Tỷ lệ phân tử của 4 cặp chất trong phản ứng:

• Tỷ lệ số phân tử Na₂CO₃ : số phân tử CaCl₂ = 1 : 1 
• Tỷ lệ số phân tử CaCO₃ : số phân tử NaCl = 1 : 2
• Tỷ lệ số phân tử Na₂CO₃ : số phân tử NaCl = 1 : 2
• Tỷ lệ số phân tử CaCl₂: Số phân tử CaCO₃ = 1 : 1

Bài 5 Trang 57 SGK Hóa 8

Biết rằng kim loại magie (Mg) tác dụng với axit sunfuric (H₂SO₄) tạo ra khí hiđro (H₂) và chất magie sunfat (MgSO₄).

a. Lập phương trình hóa học của phản ứng

b. Cho biết tỉ lệ số nguyên tử magie lần lượt với số phân tử của ba chất khác trong phản ứng

Lời giải:

a. Phương trình phản ứng: Mg + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂

b.

Tỷ lệ số nguyên tử Mg : số phân tử H₂SO₄ là 1 : 1.

Tỷ lệ số nguyên tử Mg : số phân tử MgSO₄ là 1 : 1.

Tỷ lệ số nguyên tử Mg : số phân tử H₂ là 1 : 1.

Bài 6 Trang 57 SGK Hóa 8

Biết rằng photpho đỏ P tác dụng với khí oxi tạo hợp chất P₂O₅.

a. Lập phương trình hóa học của phản ứng.

b. Cho biết tỉ lệ số nguyên tử P lần lượt với số phân tử của hai chất khác trong phản ứng.

Lời giải:

a. Phương trình phản ứng: 4P + 5O₂ → 2P₂O₅

b. Tỷ lệ số nguyên tử P : số phân tử oxi : số phân tử P₂O₅ là 4 : 5 : 2.

Bài 7 Trang 57 SGK Hóa 8

Hãy chọn hệ số và công thức hóa học và thích hợp đặt vào những chỗ có dấu hỏi trong các phương trình hóa học sau:

a. ?Cu + ? → 2CuO

b. Zn + ?HCl → ZnCl₂ + H₂

c. CaO + ?HNO₃ → Ca(NO₃₎₂ + ?

Lời giải:

a. 2Cu + O₂ → 2CuO

b. Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

c. CaO + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O.

Tham khảo ngay các khoá học online của Marathon Education

 

 

 

Trên đây tổng hợp các kiến thức liên quan đến phương trình hoá học, cách lập phương trình và bài tập ứng dụng mà Marathon Education đã chia sẻ đến các em. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp ích thật nhiều cho các em trong suốt quá trình học tập và ôn luyện môn Hóa. 

Hãy liên hệ ngay với Marathon để được tư vấn nếu các em có nhu cầu học trực tuyến nâng cao kiến thức nhé! Marathon Education chúc các em được điểm cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi sắp tới!