Xeton là gì? Tìm hiểu A-Z về xenton – Hóa học lớp 11

Xeton là một trong những hợp chất hữu cơ quan trọng mà các em nên nắm vững lý thuyết, cũng như bài tập vận dụng trong môn Hóa học lớp 11. Nội dung này thường xuất hiện trong nhiều đề thi THPT. Trong bài viết sau, Marathon Education sẽ hệ thống lại những kiến thức cơ bản liên quan đến Xeton, tính chất và ứng dụng để giúp các em nắm vững phần kiến thức này.

>>> Xem thêm: Axeton Là Gì? Các Tính Chất Đặc Trưng Và Ứng Dụng Của Axeton

Xeton là gì? Danh pháp Xeton

Định nghĩa

Xeton là hợp chất hữu cơ có nhóm chức -C(=O)- liên kết trực tiếp với 2 nguyên tử C.

Xeton có công thức cấu tạo như sau:

>>> Xem thêm: Bảng Tuần Hoàn Các Nguyên Tố Hóa Học Lớp 8, 9, 10 Cách Đọc Và Mẹo Nhớ Nhanh

Danh pháp

Tên thay thế

Tên hidrocacbon + chỉ số vị trí Cacbon trong nhóm CO + on

Tên gốc – chức

Tên gốc R1, R2 + xeton

 Ví dụ: 

CH₃-CO-C₆H₅ metyl phenyl xeton (axetophenon)

Tính chất vật lý của Xeton

• Xeton thường là chất lỏng và có mùi thơm dễ chịu.
• Xeton có độ tan giảm dần khi mạch cacbon tăng.
• Ngoài ra, Xeton còn có nhiệt độ sôi cao hơn so với anđehit.

Tính chất hóa học của Xeton

Phản ứng với H₂

Xeton phản ứng với H₂ (có xúc tác của Ni và nhiệt độ) tạo thành ancol bậc II

R_1-CO-R_2 + H_2 \xrightarrow[Ni]{t^o} R_1-CHOH-R_2

Ví dụ:

Phản ứng ở gốc hidrocacbon

Phản ứng ở gốc hidrocacbon có vị trí bên cạnh nhóm CO (điều kiện: Brom khan và xúc tác CH₃COOH):

CH_3COCH_3 + Br_2 \xrightarrow{CH_3COOH} CH_3COCH_2Br + HBr

Phản ứng tạo kết tủa với bisunfit

Phương pháp điều chế Xeton

Phương pháp Oxi hóa không hoàn toàn ancol 

Các em có thể điều chế Xeton khi Oxi hóa không hoàn toàn ancol bậc II:

R-CH(OH)-R_1+CuO\xrightarrow{t^o}R-CO-R_1+Cu+H_2O\\
CH_3-CH(OH)-CH_3+CuO\xrightarrow{t^o}CH_3-CO-CH_3+Cu+H_2O

Phương pháp điều chế riêng của aceton

Phương pháp Oxi hóa cumen rồi chế hóa với Axit sunfuric có thể đồng thời tạo ra aceton cùng với phenol.

\small(CH_3)_2CH-C_6H_5 \xrightarrow{1. \ O_2}\text{tiểu phân trung gian}\xrightarrow{2. \ H_2SO_4\ 20\%}CH_3-CO-CH_3+C_6H_5-OH

Ứng dụng của Xeton

Xeton có khả năng hòa tan tốt nhiều chất hữu cơ và cũng dễ dàng bay hơi ra khỏi các dung dịch đó nên thường dùng làm dung môi trong các ngành sản xuất hóa chất, polime,…

Ngoài ra, Xeton còn được dùng làm dung môi và nguyên liệu đầu để tổng hợp một số chất hữu cơ khác như bisphenol-A, clorofom, iodoform,…

Tham khảo ngay các khoá học online của Marathon Education

Marathon Education vừa chia sẻ cho các em những nội dung quan trọng về Xeton. Hy vọng bài viết này có thể trang bị cho các em những kiến thức hữu ích để giúp các em học môn Hóa tốt hơn và dễ dàng giải nhiều dạng bài tập khác nhau. 

Hãy liên hệ ngay với Marathon để được tư vấn nếu các em có nhu cầu học trực tuyến nâng cao kiến thức nhé! Marathon Education chúc các em được điểm cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi sắp tới!