Công thức, tính chất hóa học của ancol isopropylic

Ancol Isopropylic là một loại rượu có nhiều ứng dụng quan trọng trong chương trình Hóa hữu cơ. Do đó, để có thể làm tốt các dạng bài tập xoay quanh loại rượu này, các em cần thuộc nằm lòng định nghĩa, tính chất vật lý, tính chất hóa học, công thức cấu tạo của Ancol Isopropylic. Các em hãy cùng Marathon Education đọc bài viết bên dưới để tìm hiểu ngay những kiến thức trên.

>>> Xem thêm: Ancol Là Gì? Công Thức Chung, Tính Chất Và Cách Nhận Biết

>>>Xem thêm: Lý Thuyết Ankadien Hóa 11: Định Nghĩa, Tính Chất Và Điều Chế Ankadien

>>>Xem thêm: Lý Thuyết Ankan: Định Nghĩa, Tính Chất Vật Lý, Tính Chất Hóa Học Ankan

Ancol Isopropylic là gì?

Ancol Isopropylic hay rượu Isopropyl có công thức hóa học là C₃H₈O hay (CH₃)₂CHOH. Đây là một loại rượu không màu, có mùi mạnh và dễ bốc cháy. Rượu Isopropyl là rượu bậc 2. Điều này được thể hiện qua liên kết giữa nhóm isopropyl với nhóm hydroxyl trong công thức cấu tạo của chất.

Ancol Isopropylic được ứng dụng nhiều trong nhóm ngành sản xuất gia dụng và hóa chất phục vụ công nghiệp, điển hình như thuốc tẩy trùng, chất tẩy rửa và khử trùng.

Ancol Isopropylic thuộc loại ancol nào?

Vì thuộc nhóm chức ancol, nên Ancol Isopropylic sẽ được phân loại dựa theo cấu tạo gốc hidrocacbon và tổng số lượng nhóm hydroxyl có mặt ở trong phân tử. Cụ thể như sau:

• Dựa theo gốc hidrocacbon: Ancol Isopropylic thuộc ancol no, bậc 2, mạch hở.
• Nếu dựa theo số lượng nhóm OH: Ancol Isopropylic sẽ là ancol đơn chức. 
• Một số tên gọi thông dụng khác của Ancol Isopropylic mà các em cũng cần nhớ như rượu Isopropyl, 2-Propanol, Propan-2-ol, rượu Sec-Propyl, IPA hoặc Isopropanol.

Công thức cấu tạo Ancol Isopropylic

Như đã đề cập, rượu Isopropyl là ancol bậc 2, trong công thức cấu tạo có sự liên kết giữa nhóm isopropyl và nhóm chức hydroxyl. Do đó, công thức cấu tạo của Ancol Isopropylic là CH₃-CH(OH)-CH₃.

Tính chất vật lý của Ancol Isopropylic 

Ở nhiệt độ thường, rượu Isopropyl ở dạng lỏng và có khả năng tan vô hạn trong nước. Nhiệt độ nóng chảy của loại rượu này là – 89 độ C, trong khi nhiệt độ sôi lại ở mức 82,4 độ C. Khối lượng riêng của Ancol Isopropylic là 0,785 g/m³. 

Tính chất hóa học của Ancol Isopropylic 

Tương tự như những “người anh em” khác trong nhóm ancol, rượu Isopropyl cũng có phản ứng hóa học với một số các chất gồm Na, CuO, HBr và CH₃OH.

Phản ứng với Na

Ancol Isopropylic phản ứng với kim loại kiềm natri tạo ra natri isopropylat và giải phóng khí hydro. Phương trình phản ứng cụ thể như sau:

\small CH_3-CH(OH)-CH_3 + Na \to CH_3-CH(ONa)-CH_3 + \frac{1}{2}H_2

Phản ứng với CuO

Ở điều kiện nhiệt độ, rượu Isopropyl phản ứng với hợp chất CuO để tạo thành axeton, đồng và nước. 

\small CH_3-CH(OH)-CH_3 + CuO \xrightarrow{t^o} CH_3-CO-CH_3 + Cu + H_2O

Phản ứng với CH₃OH

Khi cho rượu Isopropyl phản ứng với CH₃OH trong điều kiện H₂SO₄ đặc ở 140 độ C, các em sẽ thu được 2-methoxypropane và nước.

\footnotesize CH_3-CH(OH)-CH_3 + CH_3OH \xrightarrow[H_2SO_4]{140^o} CH_3-CH(CH_3)-O-CH_3 +H_2O

Phản ứng với HBr

Ancol Isopropylic cũng xảy ra phản ứng với dung dịch axit HBr với sản phẩm là 2-bromopropane và nước. 

\small CH_3-CH(OH)-CH_3 + HBr → CH_3-CHBr-CH_3 + H_2O

Phản ứng với axit axetic

Bên cạnh đó, Ancol Isopropylic còn tác dụng với axit axetic tạo thành isopropyl axetat và nước.

\small C_3H_7OH \ + CH_3COOH \leftrightarrows H_3COOC_3H_7 \ + H_2O

Cách điều chế Ancol Isopropylic

Để điều chế Ancol Isopropylic trong phòng thí nghiệm, các em có thể áp dụng một trong những cách phổ biến như sau:

• Thủy phân từ dẫn xuất Halogen

C_nH_{2n+2-2k-x}X_x + xMOH → C_nH_{2n+2-2k-x}(OH)_x + xMX

• Cho anken phản ứng với nước để tạo thành ancol no, đơn chức, mạch hở:

C_nH_2n + H_2O → C_nH_{2n+1}OH

Lưu ý: Theo nguyên tắc cộng của Maccopnhicop, nếu anken đối xứng thì chỉ tạo ra duy nhất 1 ancol.

• Thủy phân este trong môi trường kiềm:

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH

• Cộng H₂ vào xeton hoặc anđehit trong điều kiện có Ni và nhiệt độ:

RCOR’ + H2 \xrightarrow[Ni]{t^o} RCHOHR’\\
RCHO + H_2\xrightarrow[Ni]{t^o}RCH2OH

Tham khảo ngay các khoá học online của Marathon Education

Ancol Isopropylic là phần kiến thức cần thiết khi học về nhóm ancol trong chương trình Hóa hữu cơ. Thông qua bài viết, hy vọng các em sẽ biết thêm được nhiều thông tin bổ ích để áp dụng khi “công phá” các dạng bài tập liên quan đến loại rượu này nói riêng và ancol nói chung. 

Hãy liên hệ ngay với Marathon để được tư vấn nếu các em có nhu cầu học trực tuyến nâng cao kiến thức nhé! Marathon Education chúc các em được điểm cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi sắp tới!

>>> Xem thêm bài viết liên quan:

• Axit Là Gì? Lý Thuyết Về Tính Chất Hóa Học Của Axit
• Tổng Hợp Các Công Thức Hóa Học Từ Lớp 8 Đến Lớp 10 Cần Nhớ
• Lý Thuyết Và Cách Học Thuộc Nhanh Bảng Tuần Hoàn Hóa Học Lớp 10