Bài thơ Đồng Chí của Chính Hữu là một bài tác phẩm văn học 9 có ý nghĩa sâu sắc về nội dung và cả những giá trị nghệ thuật. Dưới đây là bài tổng hợp về tác giả và phân tích chi tiết tác phẩm Đồng Chí của Chính Hữu từ Marathon Education cho các em học sinh lớp 9 dùng làm tài liệu học tập và ôn tập hiệu quả.
1. Cuộc đời
Nhà thơ Chính Hữu (1926 – 2007) tên thật là Trần Đình Đắc, quê ở huyện Can Lộc của tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1946, ông gia nhập Trung đoàn thủ đô và hoạt động xuyên suốt trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước.
Chính Hữu bắt đầu sự nghiệp sáng tác vào năm 1947, hầu hết các tác phẩm của ông chỉ viết về chủ đề người lính và chiến tranh.
2. Phong cách sáng tác
Thơ Chính Hữu không nhiều thể loại nhưng lại có nhiều bài đặc sắc, nhiều cảm xúc dồn nén với ngôn ngữ và hình ảnh chọn lọc, hàm súc nội dung. Bài thơ Đồng Chí – Chính Hữu cũng thể hiện nét độc đáo đặc trưng trong thơ Chính Hữu: ít chữ nhưng nhiều nghĩa, hàm ý, ngòi bút tinh tế, biết tinh lọc, cô đọng những chi tiết, gợi lên những hình ảnh cụ thể, ẩn chứa một tâm hồn tha thiết, da diết từ bên trong.
Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng của văn học Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp.
Bài thơ được Chính Hữu sáng tác vào đầu năm 1948, đây là giai đoạn sau khi tác giả cùng đồng đội tham gia chiến đấu trong chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947) và đánh bại cuộc tiến công quy mô lớn của giặc Pháp lên chiến khu Việt Bắc.
“Đồng” nghĩa là “cùng”, chí là “chí hướng”, “đồng chí” là chỉ những con người có cùng chí hướng trong một cộng đồng, tập thể.
Chính Hữu đặt tên cho bài thơ là “Đồng chí” không chỉ nhắc đến những con người cùng chung chí hướng, lý tưởng, cùng làm chung một đơn vị cơ quan mà còn muốn thể hiện sâu sắc về tình đồng đội, về những con người đồng cam cộng khổ, chung sức chung lòng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu có thể chia thành 3 phần:
→ Cơ sở hình thành tình đồng chí của người lính
→ Những biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí và sức mạnh của cả tình cảm ấy trong những người lính
→ Nhiệm vụ gian khổ của những người lính
Bài thơ Đồng Chí – Chính Hữu kể về cuộc sống chiến đấu của những người lính cụ Hồ vào thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp đầy khó khăn, gian khổ. Họ đều là những người có xuất thân từ những miền quê nghèo khó, dám hi sinh rời gia đình, rời bỏ làng quê để đến với cách mạng, đến và chiến đấu với cuộc kháng chiến chống giặc cứu nước. Tuy cuộc sống và chiến đấu nơi rừng núi hoang vắng vô cùng thiếu thốn và hiểm nguy, nhưng những trở ngại ấy không làm họ sờn lòng. Những người lính đã chia sẻ cho nhau những vật chất đơn sơ và cùng chăm sóc nhau khi ốm đau bệnh tật, cùng nhau đồng lòng, sát cánh chiến đấu. Hơn thế, họ cũng có những giây phút mơ mộng, luôn hướng về cái đẹp trong mọi hoàn cảnh, dù là hoàn cảnh khắc nghiệt nhất. Chính tình đồng chí ấm áp, thiêng liêng ấy đã tiếp thêm sức mạnh, giúp những người lính quả cảm vượt qua nghịch cảnh để chiến thắng kẻ thù.
Dựa vào bố cục đã chia, các em có thể phân tích bài thơ Đồng Chí – Chính Hữu theo những gợi ý bên dưới:
2 câu đầu: Hoàn cảnh xuất thân của những người chiến sĩ
→ Qua đó thể hiện sự tương đồng về cảnh ngộ, đều là những người có xuất thân nghèo khó đây là cơ sở hình thành tình đồng chí của những người lính cách mạng
2 câu tiếp: Hoàn cảnh gặp gỡ của những người lính
3 câu tiếp: Sự gắn kết trọn vẹn giữa những người đồng chí
3 câu thơ đầu: Tình đồng chí còn là sự cảm thông giữa những tâm sự thầm kín về hậu phương, quê hương
→ Tác giả dùng thủ pháp nhân hóa và hai hình ảnh hoán dụ để biểu đạt sâu sắc tâm trạng, nỗi niềm của những người lính nơi chiến tuyến nhớ về quê nhà. Qua đó, cho thấy tình đồng chí thắm thiết, họ chia sẻ với nhau những gì riêng tư thân thuộc trong cuộc sống của họ.
7 câu tiếp: Cùng sẻ chia với nhau những gian lao thiếu thốn trong đời lính cách mạng
2 câu đầu: Nhiệm vụ gian khổ của người lính
→ Qua đó cho thấy tình đồng chí được tôi luyện trong thử thách gian lao, hình ảnh của họ luôn đứng cạnh nhau, luôn bền vững làm mờ nhạt đi sự gian khổ, khó khăn và phai mờ cả tính chất ác liệt của chiến tranh, tình cảm này lãng mạn giúp họ bình thản trong mọi hoàn cảnh.
Câu cuối:
Hình ảnh “đầu súng trăng treo” kết thúc đầy bất ngờ và vô cùng độc đáo, đây cũng là điểm sáng nhất của bài thơ Đồng Chí – Chính Hữu. Hình ảnh này gợi lên cho người nghe nhiều liên tưởng thú vị:
→ Qua đó thể hiện sự hòa hợp giữa trăng và súng, toát lên vẻ đẹp tâm hồn của người lính vừa tôn vinh ý nghĩa của việc cầm súng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ quê hương yên bình, vừa làm cho tình đồng chí thêm gắn kết
Tình đồng chí của những người lính cách mạng đồng chung cảnh ngộ, chung chí hướng lý tưởng thể hiện thật tự nhiên, bình dị mà sâu sắc, bền vững. Điều này góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của những người lính cách mạng, hi sinh tuổi trẻ, sức lực để bảo vệ quê hương, đất nước.
Tham khảo ngay các khoá học online của Marathon Education
Trên đây là bài phân tích tác giả và chi tiết tác phẩm thơ Đồng Chí – Chính Hữu trong chương trình Ngữ Văn 9. Đây là một bài thơ rất hay về người lính cách mạng, tác phẩm mang nhiều giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc khiến chúng ta luôn tự hào về ông cha ngày trước. Để học online trực tuyến môn văn và nhiều môn học khác, các em hãy nhanh tay đăng ký lớp học online livestream cùng Marathon Education ngay hôm nay!
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
