Thấu kính phân kì là gì? Đặc điểm của thấu kính phân kì

Ngoài thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì cũng là một loại thấu kính quan trọng và phổ biến trong đời sống chúng ta. Mời bạn cùng tìm hiểu về khái niệm, đặc điểm và ứng dụng của thấu kính phân kì qua bài viết dưới đây của Marathon Education.

1. Khái niệm và đặc điểm của thấu kính phân kì

• Khái niệm: Thấu kính phân kì là loại thấu kính còn được biết đến với tên gọi là thấu kính dày, là một khối vật liệu trong suốt thường là nhựa hoặc thủy tinh, đồng chất và được giới hạn bởi một bề mặt lõm kết hợp với một bề mặt phẳng. Hơn nữa, thấu kính phân kì cũng có thể được giới hạn bằng hai mặt lõm.
• Đặc điểm:

– Thấu kính rìa dày thường có phần giữa mảnh hơn so với rìa.

– Khi ánh sáng song song với trục thấu kính và chiếu vuông góc vào mặt của thấu kính, chùm tia ló sẽ xuất hiện.

– Việc sử dụng thấu kính phân kì để quan sát sẽ làm vật trông nhỏ hơn so với việc không sử dụng kính.

2. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm và tiêu cự của thấu kính

• Trục chính của thấu kính phân kì là một đường thẳng đi ngang qua quang tâm của nó. Đặc điểm của trục là nằm vuông góc với mọi mặt trên thấu kính.
• Quang tâm thường được ký hiệu là O và là trung tâm (điểm chính giữa) của thấu kính, nơi mọi tia sáng đi qua đều được truyền thẳng.
• Tiêu điểm của thấu kính được ký hiệu là F và F’, là nơi hội tụ của các chùm sáng sau khi đi qua thấu kính.
• Tiêu cự thấu kính phân kì được ký hiệu là f và xác định bằng cách đo khoảng cách từ tiêu điểm của thấu kính đến quang tâm. Tiêu cự: OF = OF’ = f.

>> Mời bạn xem thêm: Thấu kính hội tụ là gì? Đặc điểm của thấu kính hội tụ

 

 

3. Cách vẽ thấu kính phân kì

>> Cẩm nang Vật lý: Định luật bảo toàn năng lượng – Lý thuyết môn Vật lý 9

4. Ảnh của một vật thật tạo bởi thấu kính phân kì

• Đặc điểm về ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì:

– Vật đặt ở xa thấu kính, vuông góc với trục chính, ảnh được tạo ra cũng sẽ vuông góc với trục chính của thấu kính.

– Ảnh ảo của vật tạo ra từ thấu kính sẽ cách thấu kính phân kì một khoảng cách bằng tiêu cự.

– Vị trí vật sáng trước thấu kính phân kì đặt ở bất kì đâu cũng luôn tạo ra ảnh ảo nhỏ hơn, cùng chiều và luôn nằm trong đoạn tiêu cự của thấu kính.

• Cách dựng ảnh của một điểm tạo bởi thấu kính phân kì:

– Bắt đầu từ điểm S, chúng ta chọn 2 trong tổng số 3 tia sáng đến thấu kính. Sau đó, kéo dài hai tia này để tạo thành tia ló ngoài thấu kính.

– Giao điểm của hai tia ló chính là vị trí ảnh thật S’ của điểm S. Ngoài ra, giao điểm của hai đường kéo dài từ hai tia ló là vị trí ảnh ảo S’ của điểm S tạo bởi thấu kính phân kì.

• Dựng ảnh của một vật AB tạo bởi thấu kính phân kì:

– Để tạo ảnh của vật sáng AB thông qua thấu kính (biết AB nằm vuông góc với thấu kính và điểm A trên trục chính), chúng ta bắt đầu bằng việc tạo ảnh B’ của điểm B bằng hai tia sáng đặc biệt.

– Sau đó, kết quả là ảnh A’ của điểm A được tạo bằng cách hạ vuông góc từ B’ xuống trục chính.

>> Giúp bạn học tốt Vật lý: Máy phát điện xoay chiều là gì? Cấu tạo máy phát điện xoay chiều

5. Ứng dụng

Thấu kính phân kì có nhiều ứng dụng hữu ích như:

• Biến đổi chùm tia sáng song song thành phân kì.
• Sử dụng để lắp kính cho người mắc viễn thị (kính cận) và lão thị.
• Được tích hợp vào các thiết bị kỹ thuật như kính thiên văn, kính hiển vi, máy quang phổ và kính viễn vọng.

Thấu kính phân kì là phần kiến thức quan trọng trong học tập lẫn đời sống, hãy cố gắng ghi nhớ và học tập thật tốt nhé!