Cách làm văn nghị luận theo các bước chi tiết và đơn giản
Để có thể hoàn thành một bài văn nghị luận xã hội hay không phải là điều dễ dàng, văn nghị luận xã hội đòi hỏi người viết phải sử dụng những lập luận logic và đầy thuyết phục để chinh phục độc giả về quan điểm của mình trong một vấn đề xã hội. Vậy làm thế nào để hoàn thành một bài văn nghị luận xã hội chứa đầy đủ các yếu tố và kỹ năng quan trọng như trên? Hãy cùng Marathon Education đi tìm cách làm văn nghị luận nhé!
1. Khái niệm về nghị luận xã hội
Nghị luận xã hội là loại văn mà người viết sử dụng các lập luận logic để để thuyết phục người đọc về quan điểm của mình trong một vấn đề, hiện tượng xã hội. Văn nghị luận xã hội có thể được viết về mọi chủ đề xã hội, từ chính trị đến văn hóa, giáo dục và kinh tế theo từng phong cách khác nhau như phong cách ngôn ngữ khoa học,…
2. Các loại văn nghị luận xã hội
- Làm văn nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý: bao gồm những tư tưởng mang tính nhân văn (lòng dũng cảm, sự khoan dung,…).
- Nghị luận xã hội về một hiện tượng xã hội: những hiện tượng tác động tích cực và tiêu cực trong đời sống thường ngày.
- Làm văn nghị luận xã hội về một vấn đề được đưa ra trong một tác phẩm văn học.
>> Có thể bạn cần: Tìm hiểu văn bản Chiếc thuyền ngoài xa – Ngữ văn 12
3. Thao tác lập luận trong văn nghị luận
- Phân tích vấn đề: Người viết cần phải phân tích các khía cạnh khác nhau của vấn đề để hiểu rõ tình huống và đưa ra quan điểm.
- Thu thập thông tin: Người viết cần phải thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để có được cái nhìn toàn diện về vấn đề.
- Xác định mục đích: Cần phải xác định rõ mục đích của mình trước khi viết văn nghị luận để có thể đưa ra các lập luận một cách thuyết phục.
- Đưa ra quan điểm.
- Sử dụng lập luận logic: Dùng các lập luận logic để có thể chứng minh quan điểm của mình là đúng.
- Sử dụng bằng chứng: Bằng chứng là yếu tố không thể thiếu để chứng minh quan điểm của mình. Các bằng chứng phải hợp lý và đúng đắn.
- Phản biện: Đây là bước cuối cùng của thao tác làm văn nghị luận. Để có thể chứng minh rõ quan điểm, người viết phải phản biện với đối thủ, từ đó bảo vệ và làm rõ quan điểm trong bài văn nghị luận.
4. Các bước làm bài văn nghị luận
Người làm văn nghị luận cần thực hiện các bước sau để hoàn thành bài văn của mình:
- Bước 1: Lựa chọn chủ đề, xác định mục đích viết và phân tích vấn đề.
- Bước 2: Thu thập thông tin về chủ đề từ nhiều nguồn khác nhau.
- Bước 3: Xác định, nêu rõ quan điểm của mình về vấn đề.
- Bước 4: Phân tích các khía cạnh của vấn đề và đưa ra các lập luận để chứng minh quan điểm của mình.
- Bước 5: Sử dụng các bằng chứng hợp lý để chứng minh quan điểm của mình là đúng.
- Bước 6: Phản biện các lập luận của đối thủ để chứng minh quan điểm của mình.
- Bước 7: Kết luận và đưa ra lời khuyên/giải pháp cho vấn đề.
5. Những lưu ý cần biết khi viết một đoạn văn nghị luận xã hội
- Phải đưa ra quan điểm rõ ràng, lập luận hợp lý, logic và thuyết phục.
- Chọn ngôn từ phù hợp, tránh sử dụng các từ ngữ có thể gây hiểu lầm hoặc phân biệt đối xử.
- Tôn trọng quan điểm của đối thủ và tránh sử dụng các từ ngữ xúc phạm.
- Sử dụng giọng văn đơn giản, dễ hiểu để đảm bảo người đọc có thể hiểu được ý của mình.
- Kiểm tra lại đoạn văn trước khi hoàn thành để đảm bảo tính logic, sự rõ ràng và độ thuyết phục.
- Khi viết một bài văn nghị luận xã hội chúng ta nên tuân thủ cấu trúc ba phần rõ ràng:Phần mở đoạn: ở đây, chúng ta sẽ giới thiệu trực tiếp vấn đề cần nghị luận. Việc làm này giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về chủ đề của bài viết.Phần thân đoạn: phần này là phần quan trọng nhất trong bài viết, nó sẽ phân tích và giải quyết vấn đề mà chúng ta đã đề ra ở phần mở đoạn. Ở phần này, chúng ta nên tận dụng mọi nguồn kiến thức thực tiễn, những số liệu thống kê thuyết phục để đưa vào bài văn nghị luận làm dẫn chứng. Chúng ta cũng nên nêu rõ ràng quan điểm của mình về vấn đề cần nghị luận đồng ý hoặc không đồng ý và nêu lý do tại sao mình có quan điểm ấy. Đồng thời, phần giải thích cần tập trung giải thích những từ ngữ trọng tâm, không lan man, dài dòng.Phần kết: phần này là phần khẳng định lại vấn đề cần nghị luận. Nó giúp cho bài viết trở nên hoàn chỉnh hơn và để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí của người đọc.
- Ngoài ra, khi viết bài văn nghị luận xã hội, chúng ta cũng nên chú ý đến dung lượng bài viết. Có những đề bài yêu cầu viết trong khoảng bao nhiêu chữ. Đọc kỹ đề bài để xác định dung lượng chữ trong bài viết, tránh việc viết quá nhiều hoặc quá ít hoặc phân bổ dung lượng chữ bị chênh lệch nhiều giữa các phần, ví dụ phần giải thích chiếm quá nhiều dung lượng nhưng phần giải thích chứng minh lại sơ sài, ngắn gọn, không đủ ý. Đối với một số đề bài, yêu cầu nghị luận một vấn đề trong khoảng… dòng (thường là 20 dòng), ta cần phân chia số dòng của từng phần cụ thể để bài viết trở nên cân đối và hấp dẫn hơn đối với độc giả.
> Xem thêm tác phẩm Rừng xà nu môn Ngữ văn 12.
Viết một bài văn nghị luận xã hội là một kỹ năng rất quan trọng trong môn Ngữ văn 12. Hy vọng với các bước và lưu ý đã nêu trong bài sẽ giúp bạn làm văn nghị luận dễ dàng và hiệu quả hơn. Bạn có thể tham gia khóa học online môn Ngữ văn 12 cùng Marathon để củng cố kỹ năng lập luận trong văn nghị luận nhé!!!
